Po prawie sześciu latach realizacji projektu, pomyślnie dobiegł końca rozruch techniczny najpotężniejszego i największego systemu wentylacyjnego na świecie. Część energetyczną oraz system sterowania tej ogromnej instalacji dostarczyła spółka ABB.

Ogromny system wentylacji został zainstalowany w najdłuższym i najgłębiej położonym tunelu kolejowym na świecie. Wiodąca przez Alpy przeprawa Gotthard-Basistunnel o długości 57 km została otwarta na początku czerwca.
– Zewnętrzna średnica wentylatorów wynosi około 3,5 metra. Biorąc pod uwagę również zainstalowaną maksymalną moc rzędu 15,6 MW, czyli mniej wię­cej tyle, co 25 samochodów wyścigowych Formuły 1 razem wzię­tych, jest to nie tylko najwię­kszy ale i najpotężniejszy tunelowy system wentylacji na świecie – oznajmia Alwin Larcher, który pełni funkcję dyrektora projektu ABB dla pakietu C AlpTransit Gotthard (ATG).
W 2011 roku ABB otrzymało zamówienie na wentylację eksploatacyjną wspólnie z niemieckim TLT-Turbo. ABB było odpowiedzialne za całe elektryczne wyposażenie systemu, podczas gdy TLT, jako kierownik konsorcjum, odpowiadało m.in. za instalację gigantycznych wentylatorów.

Rozruch techniczny

Rozruch techniczny obejmował nie tylko komponenty elektryczne wentylatorów w centrach wentylacyjnych, ale także integrację ich sterowania w głównym systemie sterowniczym tunelu. Podczas uruchomienia przetestowano także m.in. system czujników składający się z ponad 80 czujników temperatury, wilgotności i prędkości wiatru, rozmieszczonych na całej długości obu nitek tunelu. Również integracja systemu lokalizowania pożarów w czterech stacjach awaryjnych została rozplanowana przez ABB.

Najpotężniejszy system wentylacji na świecie

ABB i TLT odpowiadały w tym zamówieniu za bardzo obszerny pakiet – począwszy od 24 wentylatorów strumieniowych we wlotach do obydwu tuneli w Erstfeld i Bodio, a skończywszy na ośmiu głównych wentylatorach wyciągowych i nawiewowych w centrach wentylacyjnych w Sedrun i Faido. Dwa centra wentylacyjne tworzą swego rodzaju „płuca” całego systemu i odpowiadają za wymianę powietrza wewnątrz tunelu. Wentylatory nawiewowe dostarczają z zewnątrz świeże powietrze – w Sedrun przez 800-metrowy pionowy szyb – którego dopływ jest regulowany poprzez system klap. Następnie powietrze jest rozprowadzane po tunelu. Wylatujące powietrze jest z kolei usuwane przez oddzielny szyb za pomocą wentylatorów osiowych z prędkością do 300 km/h (prędkość powietrza w wentylatorze).
Oprócz zwyczajnej wymiany powietrza, wentylatory muszą przede wszystkim dostarczyć wystarczającą ilość świeżego powietrza w razie pożaru, a jednocześnie usuwać dym przez długie szyby wydechowe, w szczególności po to, aby podróżni w nagłych przypadkach mogli opuścić pociągi i dostać się w bezpieczne miejsce.
– „Mózg” systemu wentylacyjnego, czyli odpowiednie oprogramowanie, jest bardzo ważny, aby dokładnie dostosować wentylatory i klapy do różnych scenariuszy. Nadrzędny system sterowania reguluje pracę wentylatorów zakładając około 50 możliwych przypadków, łącznie z funkcjonowaniem na wypadek eksplozji – podkreśla Ralf Roesch, główny inżynier odpowiedzialny w ABB za system sterowania.

Logistyka inwestycji

Realizacja tej skomplikowanej inwestycji wymagała dużego wysiłku logistycznego.
– Musieliśmy przeprowadzać nasze testy głównie w nocy, z powodu bezpieczeństwa oraz dużej prędkości zasysanego powietrza. Logistyka i planowanie stanowiły wyzwanie głównie ze względu na konieczność koordynacji własnych prac prowadzonych pod ziemią z pracami wielu innych dostawców. Pomimo szczegółowego planowania w biurze, kilkakrotnie musieliśmy szukać szybkich rozwiązań na placu budowy. Czasami wyglądało to zupełnie inaczej, niż się spodziewaliśmy – dodaje Alwin Larcher.
Wyzwaniem była m.in. dostawa wagonami kolejowymi wentylatorów o średnicy wiatraka 2,8 metrów i ich instalacja w wąskich centrach wentylacyjnych.