Nowoprojektowane instalacje – w odróżnieniu od starszych, wcześniej projektowanych (np. grawitacyjnych) instalacji grzewczych – charakteryzują się m.in. małą pojemnością wodną. Wiąże się z tym zwiększenie prędkości przepływu i znaczna redukcja średnic rur i armatury użytych do wykonania takiej instalacji. Zawory o niskich współczynnikach przepływu firmy Oventrop pozwalają w taki sposób zrównoważyć tego rodzaju układy, aby energia cieplna docierała do każdego odbiornika w wymaganej i oczekiwanej przez użytkownika ilości, bez zakłócania pracy całego systemu grzewczego.

Do zasadniczych korzyści wypływających z wprowadzonych zmian technologicznych w instalacjach grzewczych należą także: zmniejszenie strat ciepła (względnie chłodu), skrócenie czasu nagrzewania (schłodzenia) np. po nocnym obniżeniu temperatury bądź obniżenie kosztów inwestycyjnych. Zasadniczą przesłanką wdrożenia nowoczesnej techniki instalacyjnej jest przede wszystkim konieczność zapewnienia niezakłóconych dostaw wymaganej ilości energii każdemu odbiornikowi w rozbudowanych systemach instalacyjnych. Warunek taki spełniają instalacje, w których właściwie wykonano równoważenie hydrauliczne. Artykuł skupia się na armaturze montowanej przy małych odbiornikach końcowych o niskiej mocy grzewczej.

Rys. 1. Poprawnie zrównoważona instalacja zapewnia oczekiwany komfort cieplny w budynku i pozwala zmniejszyć wydatki na ogrzewanie

Zawory równoważące i równoważąco-regulacyjne

Wskutek coraz lepszej izolacyjności przegród budowlanych i stosowania rekuperacji maleje zapotrzebowanie budynków na moc grzewczą. Transportujące energię strumienie przepływu mają coraz niższe wartości. Dla zrównoważenia takiej instalacji konieczne jest zastosowanie armatury o niskich współczynnikach przepływu, precyzyjnej i pracującej cicho. Zawory równoważące i równoważąco-regulacyjne Oventrop spełniają tego rodzaju wymagania. Jednocześnie w tej samej grupie produktowej znajduje się również armatura o średnicy nawet DN 400 – zatem korzystający z oferty Oventrop projektanci i wykonawcy mogą tworzyć układy regulacyjne hydrauliki praktycznie w każdej instalacji.

Rys. 2. Wkładka zaworu Hycocon FTZ, na zdjęciu na tle przekroju zaworu grzejnikowego

Zawór Hycocon FTZ (DN15, kVS w przedziale 0,025 do 0,37)
Zawór Hycocon FTZ (rys. 2) jest zbudowany na bazie uniwersalnego korpusu stosowanego przy wszystkich zaworach równoważąco-regulacyjnych typoszeregu Hycocon, co umożliwia ewentualne przezbrojenie zaworu na inny typ bez potrzeby jego demontażu. Zawory Hycocon FTZ są wyposażone w bezstopniową, precyzyjną nastawę wstępną umożliwiającą dokładne dopasowanie przepływu do wymaganej mocy odbiornika (możliwość podziału zakresu na 60 ustawień wstępnych). Zawór posiada króćce pomiarowo-spustowe i może być wyposażony w termostat lub napęd z gwintem M 30 x 1,5, co umożliwi regulację wydajności odbiornika w pełnym zakresie mocy.
Cechy szczególne:
• zakres pracy przy założeniu wydławienia w wysokości 100 mbar (1 metr słupa wody) od 8 do 120 l/h (dla Dt 15 K oznacza to moc odbiornika od 140 do 2 100 W),
• w przypadku modernizacji możliwość wymiany wkładki przy użyciu przyrządu Demo-Block bez spuszczania wody z instalacji,
• funkcje zaworu: równoważenie, regulacja, odcięcie, napełnianie, opróżnianie.

Rys. 3. Zawór Hycocon ETZ

Zawór Hycocon ETZ (DN 15-25, kVS w przedziale 0,06 do 0,9)
Wersja Hycocon ETZ (rys. 3) jest zbudowana tak samo, jak opisany wcześniej zawór Hycocon FTZ, z tą różnicą, że w zaworze ETZ użyto nieco większej wkładki, z 6-stopniową nastawą o współczynniku kVS = 0,9.
Cechy szczególne:
• zakres pracy przy założeniu wydławienia na poziomie 100 mbar od 18 do 300 l/h (dla Dt 15 K oznacza to moc odbiornika od 310 do 5 200 W),
• w przypadku modernizacji możliwość wymiany wkładki przy użyciu przyrządu Demo-Block bez spuszczania wody z instalacji,
• funkcje zaworu: równoważenie, regulacja, odcięcie, napełnianie, opróżnianie.

Rys. 4. Zawór równoważąco-regulacyjny Cocon 2TZ

Zawór Cocon 2TZ (DN15: kVS 0,45; 1,0; 1,8; DN20: kVS 4,5)
Zawór równoważąco-regulacyjny Cocon 2TZ (rys. 4) jest zasadniczo dedykowany do stosowania w układach instalacyjnych z belkami sufitowymi, ale w ramach określonych parametrów może być także użyty z innymi rodzajami odbiorników końcowych. Wkładki P1 (0,45) i P2 (1,0) posiadają liniową charakterystykę przepływu. Najbardziej charakterystyczną cechą tego zaworu jest konstrukcyjny rozdział nastawy wstępnej, wkładki regulacyjnej i elementu pomiarowego. Rozdzielność nastawy i pomiaru umożliwia ustawianie zadanego przepływu na podstawie jego ciągłego pomiaru (bez konieczności każdorazowego wbijania w komputer pomiarowy wartości nastawy). Rozdzielność elementów regulacji i nastawy pozwala na wykonywanie czynności nastawiania i pomiaru przy zamontowanych napędach, co ma szczególne znaczenie przy przeregulowywaniu zaworów na pracującej instalacji. Zawory występują z dwoma rodzajami króćców pomiarowych – classic (na zdjęciu – tylko pomiar) oraz eco (pomiar i opróżnianie). Zawory Cocon 2TZ zostały wykorzystane m.in. w galerii handlowej Złote Tarasy w Warszawie (kilka tysięcy sztuk).
Właściwości:
• płynna nastawa w szerokim zakresie; dla spadku 100 mbar zawory pokrywają zakres przepływów od 40 l/h (DN15, wkładka P1, kVS 0,45, Dt 15 ® 700 W) do 1500 l/h (DN20, wkładka kVS 4,5,
Dt 15 ® 26 kW),
• w przypadku modernizacji możliwość wymiany wkładki przy użyciu przyrządu Demo-Block bez spuszczania wody z instalacji
• funkcje zaworu: równoważenie, regulacja, odcięcie, napełnianie, opróżnianie,
• zawory są przystosowane pod standardowe siłowniki Oventrop z gwintem M 30 x 1,5 niezależnie od wybranego trybu pracy (2-, 3-punktowe lub proporcjonalne).

Rys. 5. Zawór mieszający Tri-M plus TR

Zawór Tri-M plus TR (DN15, kVS 0,45; 1,0; 1,8)
Głównym polem zastosowania 4-drogowych zaworów mieszających Tri-M plus TR (rys. 5) jest regulacja wydajności fan-coil’i włączonych do instalacji prawie stałoprzepływowej po stronie pierwotnej i zmiennoprzepływowej po stronie wtórnej. Po doposażeniu zaworu w siłownik (2-, 3-punktowy lub proporcjonalny z nakrętką M 30 x 1,5) zestaw wpinany jest w centralny system zarządzania budynkiem (BMS) lub bezpośrednio do pomieszczeniowych regulatorów temperatury. Rozstaw osi zaworu – 50 mm – jest typowy dla urządzeń, dla których ten produkt jest dedykowany.

Automatyczne zawory niskoprzepływowe

W instalacji pracującej w warunkach rzeczywistych stan równowagi instalacji jest stale zakłócany, np. zamykaniem się i otwieraniem urządzeń podłączonych do instalacji lub zróżnicowaniem zapotrzebowania na ciepło lub chłód w różnych częściach budynku w zależności od usytuowania względem stron świata. Dzieje się to na skutek zmienności warunków zewnętrznych względnie wystąpienia wewnętrznych zysków ciepła. W celu dalszej poprawy efektywności instalacji i podniesienia komfortu użytkowników wskazane jest użycie armatury, która umożliwia równoważenie uwzględniające zmienność oporów miejscowych – tzw. równoważenie dynamiczne. Armatura taka stale dopasowuje ciśnienie i przepływ do aktualnego poboru mocy. Ta funkcjonalność zapewnia optymalne zrównoważenie w każdej części systemu i pozwala je w wysokim stopniu od siebie uniezależnić. Oferta Oventrop zawiera szeroki wybór armatury regulacyjnej z funkcją automatycznego równoważenia pod wspólna nazwą Cocon Q.

Rys. 6. Zawór regulacyjno-równoważący Cocon QTZ

Cocon Q (typoszereg pokrywa zakres przepływu od 30 l/h (QTZ DN10) do 190 m³/h (QFC DN200)
Zawory regulacyjno-równoważące Cocon QTZ (rys. 6) ograniczają przepływ dokładnie do ustawionej wartości, nawet jeśli ciśnienie dyspozycyjne w instalacji wzrośnie. Należy jednak przy tym pamiętać o zapewnieniu w instalacji określonego ciśnienia dyspozycyjnego, wymaganego do prawidłowego zadziałania tego typu zaworów. Po zestawieniu z siłownikiem i regulatorem zawór dopasuje chwilowe natężenie przepływu do bieżącego zapotrzebowania, w zakresie przepływu od zera do wartości wyznaczonej nastawą ograniczającą.
Do najistotniejszych cech zaworu Cocon QTZ należą również:
• dostęp do pokrętła nastawy przepływu maksymalnego oraz możliwość kontroli ustawienia nawet przy zamontowanym napędzie,
• dobra widzialność wyrażonej w jednostkach naturalnych skali (l/h przy mniejszych średnicach, m3/h od średnicy DN 40),
• stabilne zabezpieczenie ustawień przed ingerencją osób nieuprawnionych.

Opracowano
na podstawie materiałów
firmy Oventrop