Przy modernizacji lub remoncie starszych instalacji inwestorzy często decydują się na montaż dodatkowej armatury poprawiającej wydajność i komfort ich użytkowania. Częstym rozwiązaniem jest stosowanie zaworów termostatycznych, ze względu na korzystną cenę, łatwość montażu i samodzielne działanie zaworu (bez potrzeby stosowania sterownika). Istotnym elementem jest właściwy dobór takiego zaworu, aby rzeczywiście wspierał on funkcjonowanie instalacji. 

Szczególnie w przypadkach doposażania istniejących instalacji często pojawia się pytanie – jaki zawór zastosować? Bardzo wiele osób intuicyjnie decyduje się na montaż zaworów mieszających dopasowanych do instalacji, czyli o takiej samej wielkości przyłącza. Na pierwszy rzut oka takie postępowanie wydaje się sensowne, jednak szczególnie w przypadku stosowania armatury regulacyjnej o zastosowaniu danego zaworu decydują również inne parametry.

Rys. 1. Przy modernizacji lub remoncie instalacji często stosowane są zawory termostatyczne – ze względu na ich korzystną cenę, łatwość montażu i samodzielne działanie

Rys. 2. Zawory termostatyczne o różnej konstrukcji – ta sama wielkość przyłączy, różne wielkości przepływu

Wielkość przepływu

W przypadku mieszających zaworów trzydrogowych najważniejszym parametrem charakterystycznym jest wartość Kvs – przepływ przez zawór przy stracie ciśnienia 1 bar wyrażona w m³/h. Zawór mieszający powinien za każdym razem być dobierany właśnie ze względu na wielkość wartości przepływu.
Termostatyczne zawory mieszające znacząco różnią się budową i konstrukcją dzięki której mają różną dokładność regulacji i wielkości przepływu. Dla przykładu na rys. 2 pokazane są przekroje dwóch typów zaworów – VTA322 i VTA522 produkcji ESBE. Oba posiadają taką samą wielkość przyłączy, ale różnią się wielkością przepływu.
Na rysunku można zaobserwować, patrząc na kierunki przepływu – zwłaszcza wody ciepłej i zimnej – że wielkość szczelin, przez które przepływa woda, jest różna. Właśnie ze względu na te różnice oba zawory mają inne wielkości przepływu i stosowane są w różnych aplikacjach.
Aby lepiej zobrazować powyższe różnice, na rys. 3 pokazane zostały cztery typy zaworów termostatycznych produkcji ESBE. Wszystkie mają taką samą wielkość przyłącza – GZ1”. Niżej pokazane są maksymalne wielkości ogrzewania podłogowego, które może obsłużyć każde z tych urządzeń (wielkość powierzchni grzewczej obliczona dla
q = 55 W/m², ΔT = 5K i Δp = 15 kPa).

Rys. 3. Różnice przepływu w zaworach mieszających ESBE o tej samej wielkości przyłączy

Rys. 4. Dobór zaworu do instalacji c.w.u.

Konsekwencje

Z powyższych przykładów wynika, że dobór właściwego zaworu jest bardzo ważny – pozwala uniknąć wielu problemów z użytkowaniem zaworów. Mniej groźne jest w tym przypadku przewymiarowanie zaworu, będzie ono skutkowało nieco mniej dokładną regulacją temperatury zmieszania. Dobór zbyt małego zaworu to niestety dużo większy błąd – może skutkować problemami z instalacją grzewczą, jej zbyt małą wydajnością lub zbyt małą ilością wody podawanej do przyborów łazienkowych.

Rys. 5. Przykład doboru zaworu termostatycznego z Przewodnikiem ESBE

Przewodnik ESBE

Po wzięciu pod uwagę odpowiednich parametrów zaworów mieszających, ich właściwy dobór nie jest mocno skomplikowany. Odpowiednią wielkość zaworu można również wyznaczyć korzystając z narzędzi ESBE. Wystarczy do tego kilka podstawowych danych dotyczących budowy instalacji – ilość przyborów w instalacji c.w.u., moc grzejników lub moc (albo powierzchnia) ogrzewania podłogowego. Najbardziej przydatne informacje zostały opublikowane w Przewodniku ESBE, gdzie w bardzo przystępny sposób pokazane są zasady wyboru właściwej wielkości zaworów w zależności od aplikacji.
Przewodnik ESBE jest dostępny na stronie www.klubesbe.pl do pobrania lub zamówienia w wersji drukowanej. Pomocne w określeniu właściwej wielkości zaworu jest również oprogramowanie ESBE Hydronic Selection dostępne na stronie www.esbe.pl.

Opracowano na podstawie
materiałów firmy ESBE